بررسی دیدگاه آبخیزنشینان در اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر مشارکت ضعیف ایشان در طرح‌های آبخیزداری (بررسی موردی: حوزۀ آبخیز مراد آباد میمند، استان فارس)

Authors

  • امین صالح پور جم استادیار پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
  • سید مسعود سلیمان پور استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.
  • علی اکبر نوروزی دانشیار پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
  • ناصر خلیلی کارشناس ‌ارشد ادارۀ کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، شیراز، ایران.
Abstract:

اجرای طرح­های آبخیزداری بدون مشارکت مردم چندان موفق نبوده است. از این رو اولویت­بندی شاخص­ها و زیرشاخص­های مؤثر بر مشارکت ضعیف مردمی، گامی مهم در مدیریت حوزه­های آبخیز است و می­تواند راهگشای اتخاذ تدابیری در راستای حذف موانع مشارکتی و مشارکت حداکثری آبخیزنشینان در برنامه­ریزی­ها باشد. به این منظور در این پژوهش اقدام به بررسی دیدگاه آبخیزنشینان در اولویت­بندی عوامل مؤثر بر مشارکت ضعیف ایشان در طرح­های آبخیزداری در حوزۀ آبخیز مراد آباد میمند واقع در غرب استان فارس شده است، به طوری که این مهم پس از تکمیل 72 پرسش­نامه از سرپرستان خانوار با استفاده از آزمون t و آزمون ناپارامتری فریدمن انجام شد. نتایج نشان داد از دیدگاه آبخیزنشینان به ترتیب شاخص­های "اقتصادی"، "آموزشی- ترویجی"، "طراحی- اجرایی" و "اجتماعی" دارای بیشینه و کمینۀ اولویت در مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح­های آبخیزداری در این حوزۀ آبخیز تعیین شدند. هم­چنین مهم­ترین زیرشاخص­ها بر مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح­های آبخیزداری در این حوزۀ آبخیز به ترتیب: "درآمد کم ساکنان حوضه"، "عدم توجه به نیروی محلی در اجرای پروژه­ها (اشتغال­زایی)"، "نادیده گرفتن درآمد برای آبخیزنشینان به­عنوان انگیزۀ اقتصادی مستقیم در اجرای طرح­های آبخیزداری" و "پایین بودن سطح سواد و آگاهی" می­باشد. بر این اساس، دامنۀ مقادیر میانگین رتبه­ها بین 93/6 تا 25/10 متغیر است؛ به طوری که زیرشاخص "درآمد کم ساکنان حوضه" با میانگین رتبۀ 25/10 دارای بیشترین اولویت نسبی و زیرشاخص "دیربازده بودن طرح­های آبخیزداری" با میانگین رتبۀ 93/6 دارای کمترین اولویت نسبی در مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح­های آبخیزداری در این حوضه را به خود اختصاص دادند. بنابراین به منظور مشارکت پایدار آبخیزنشینان در طرح‌های آبخیزداری ضروری است نسبت به حل مسائل اقتصادی ایشان و تدوین برنامۀ جامع آموزش و ترویج اقدام جدی صورت گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت آبخیزنشینان حوزه آبخیز منج-بیدله شهرستان لردگان در فعالیت‌های آبخیزداری

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن حدود یک درصد مساحت کل کشور، حدود 10 درصد نزولات جوی کشور را به خود اختصاص داده،­ سرچشمه دو رودخانه مهم یعنی کارون و زاینده‌رود می‌باشد. در سال‌های اخیر، برای مهار و حفظ آب­های سطحی و جلوگیری از خارج شدن آن­ها از استان، عملیات مختلف آبخیزداری در سطح استان اجرا شده و یا برای اجرای آن­ها برنامه‌ریزی شده است.این پژوهش، با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر میزان مشارکت آب...

full text

دیدگاه کارشناسان در اولویت بندی عامل‌های مؤثر بر نبود مشارکت پایدار جامعه‌های روستایی در طرح های آبخیزداری در آبخیز مرادآباد میمند، استان فارس

نبود مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح­های آبخیزداری عاملی به‌شدت بازدارنده برای توان‌بخشی آبخیزها است. بنابراین لازم است دلیل­های این امر را پیدا کنیم که مقام­های مسئول، ایشان را ترغیب کنند تا در انجام فعالیت­های مربوط به حفاظت از آبخیزهایی که در آن زندگی می­کنند مشارکت کنند و از نظرهای آنان بهره­مند شوند. به این منظور در این پژوهش، عامل‌های مؤثر بر نبود مشارکت پایدار جامعه‌های روستایی در طرح...

full text

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد نظر قرار گرفته و برنامه‌های حفاظتی در این قبیل مناطق متمرکز ‌شوند. هدف...

full text

عوامل مؤثر بر مشارکت بهره برداران در طرح های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می‌باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق علی- ارتباطی است. جامعه­ ی آماری تحقیق، کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می ­باشند. برای گردآوری داده­ ها از روش تمام­ شماری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده­ ها پرسش­نامه بود. برای ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 72  issue 4

pages  979- 994

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023